Robot El Derneği’nden 

Çocukların Katılımıyla “Vatandaş Bilimi” ve Yapay Zeka Vizyonu

Teknolojiyi sosyal fayda için kullanan Robot El Derneği, çocukları ve ailelerini yapay zeka destekli tasarım sürecinin bir parçası haline getirerek “Vatandaş Bilimi” hareketinin Türkiye’deki öncüleri arasında yer almayı öngörüyor. El ve parmak kaybı veya deformasyonu olan bireyler için 3D yazıcılarla üretilip, ihtiyaç sahiplerine ücretsiz temin edilen Robotel aparatlarıyla bugüne dek 600’ün üzerinde çocuğun hayatına dokunan dernek, 78 Robotel ve aparat teslimi gerçekleştirdiği 2025 yılını, “Robotel Aileleri Buluşuyor” etkinliğiyle kapattı.

Sosyal fayda için teknoloji amaçlı sivil toplum kuruluşu Robot El Derneği, başta çocuklar olmak üzere el ve parmak kaybı veya deformasyonu olan bireylerin hayatlarını kolaylaştıran hareketli moral destek aparatlarının (Robotel) 3D yazıcılarla kişiye özel ölçü ve niteliklerde üretilip, ihtiyaç sahiplerine ücretsiz temin edilmesini sağlıyor. Sıfırdan üretilen Robotellerin ve aparatların yanı sıra, çocukların büyüme süreci paralelinde yeni üretimler de yapılıp, ücretsiz teslim ediliyor. 10 yıllık bir sürede küçük bir gönüllü grubundan tüm Türkiye’ye yayılan ve Robotellerle bugüne dek 600’ün üzerinde çocuğun hayatına, bin 600’den fazla Robotel üretimiyle dokunan dernek, 2025 yılında 78 Robotel ve aparat tesliminin yanı sıra, 30’a yakın farklı etkinlik gerçekleştirdi.

Yılın son büyük etkinliği, Orient-Institut Istanbul ev sahipliğinde gerçekleşen “Robotel Aileleri Buluşuyor” buluşması oldu. Wissen der Vielen (Bilgi Birikimi) – Citizen Science Araştırma Ödülü kapsamında finanse edilen bu özel etkinlik, çocukların ve ailelerin sadece kullanıcı değil, aynı zamanda tasarımcı olarak sürece dahil edildiği yeni bir dönemin kapılarını araladı. Etkinlikte çocuklar, aileler ve gönüllüler bir araya gelerek yaşam kalitesini artıracak yeni aparatlar için beyin fırtınası gerçekleştirdi; ortaya çıkan yenilikçi fikirler modellemek üzere kayıt altına alındı. Robot El Derneği, çocukları ve ailelerini yapay zeka destekli tasarım sürecinin bir parçası haline getirerek “Vatandaş Bilimi” hareketinin Türkiye’deki öncüleri arasında yer almayı da hedefliyor.

Çocukların İhtiyaçlarını, Çocukların Hayalleri Karşılıyor

Tasarımı, mühendislikten öte bir birlikte hayal etme süreci olarak ele aldıklarını ifade eden Robotel Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Okumuş, “Roboteller protez ya da protez yerine geçen tıbbi cihaz değil, temel kavrama işlevini yerine getirebilen ve özellikle gelişim çağındaki çocukların hayatlarını kolaylaştıran hareketli moral destek aparatlarıdır. Özellikle çocuklara erişilebilir bir çözüm sunuyoruz. Robotellerimiz temel kavrama hareketi ile günlük yaşamı destekliyor; şu anda Robotelle birlikte bisiklet aparatı da sağlıyoruz. İhtiyaca özel çözümler kapsamında daha önce bir gencimize saz aparatı geliştirdik. Şimdi ise çocukların geri bildirimleri ve yapay zekâ desteğiyle, farklı günlük yaşam ve spor ihtiyaçlarına yönelik yeni aparatlar geliştirmeye başlıyoruz.   Çocuklar hem basit günlük ihtiyaçlarını bir nebze olsun karşılayabilen hem de sosyalleşebilen, özgüvenli bireyler olarak büyüyebiliyor. Aslında her şeyin başında bir çocuğun hayal ettiği şeyi dile getirip, ben de bunu yapabilmek istiyorum demesi yer alıyor. Her yeni tasarımın öyküsü, bir talep, bir merak, bir ihtiyaçla, bir hayalle başlıyor. Bu öykü yine hayal etmekle devam ediyor, çünkü biz tasarımı yalnızca “mühendislik” değil, birlikte hayal etme süreci olarak görüyoruz ve önümüzdeki dönemde çocukların tasarım sürecine daha çok katılımını istiyoruz” şeklinde konuştu.

Serdar Okumuş, sözlerini şöyle sürdürdü: “Yapay zeka, çizim ve görsel üretimi aşamalarını çok kolaylaştırdı. 3D modelleme için artık basitleştirilmiş araçlar var. Robotel Akademi bünyesinde çocuklara yönelik eğitim atölyelerimizi yıl içerisinde çok daha ileri bir boyuta taşıyoruz. Artık çocuklarımız ve ailelerimiz, kendilerinin ya da akranlarının ihtiyaçlarına yönelik aparatların yapay zeka destekli bilimsel ve tasarımsal süreçlerinde aktif rol alıp, doğrudan katkı sunabilecekler. Biz de onların hayalini önce bir görsele, sonra 3D modele dönüştürebilmek istiyoruz. Robotel Aileleri Buluşuyor etkinliğinde ortaya çıkan fikirler, yapay zeka ile modellenerek yeni aparatların geliştirilmesinde kullanılacak. Çocukların hayalleri, merakları ve talepleriyle başlayan bu öyküde, ihtiyaçların yine çocukların hayalleri ile karşılanmasını hedefliyoruz. Bu şekilde, Vatandaş Bilimi tohumlarını da atmış oluyoruz.”

Robotel Aileleri Buluşuyor etkinliğinde, 3 Roboteli yenileme ve 3 yeni ölçü alma fırsatı da yakaladıklarını belirten Robotel Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Okumuş, “Bu etkinliğin belki de en önemli kazanımı, çocukların ve ailelerin tasarım sürecine aktif katılımı için küçük de olsa ilk adımın atılmış olması. Gün boyunca hepimizin yüzündeki gülümsemeyi çoğaltan bir sürü güzel ana şahit olduk. Katılan tüm ailelere, gönüllülerimize, tüm destekçilerimize ve etkinliğimizde aramızda olamamış olsalar da bizlere desteklerini hep hissettiren Nef Vakfı’na teşekkür ediyoruz” dedi.

Teknolojiyi İyiliğe Dönüştürmek 

Türkiye genelinde yaklaşık 4 bin gönüllüden oluşan dev bir ağa sahip olduklarını ve bu gücü “Vatandaş Bilimi” vizyonuyla birleştirerek çocukların hayallerini gerçeğe dönüştürmeyi amaçladıklarını vurgulayan Robot El Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Okumuş, sözlerini şöyle tamamladı: “Bizim için her yeni tasarım, bir çocuğun hayal gücüyle başlayan ve gönüllülerimizin emeğiyle somutlaşan bir umut yolculuğudur. Çocukların sadece kullanıcı değil, bizzat tasarımcı olarak dahil olduğu bu süreçte, ailelerimiz ve gönüllülerimizle birlikte kocaman bir ekosistem hedefliyoruz ve bu hedef doğrultusunda çalışmalar planlıyoruz. Teknolojiyi iyiliğe dönüştürmek isteyen tüm kişi ve kurumları, yeni yılda da bu büyük ailenin bir parçası olmaya davet ediyoruz.”

Teknoloji ve İyilik Dolu Bir Yıl

Robot El Derneği, 2025 yılında sadece üretimle değil; eğitim, sanat, spor ve sosyal sorumluluk projeleriyle dolu bir takvimi geride bıraktı.

Yıla damgasını vuran etkinliklerden biri, Creality Türkiye iş birliğiyle Darüşşafaka Eğitim Kurumları’nda gerçekleştirildi. “İyilik İçin Teknoloji ile El Ele” sloganıyla düzenlenen etkinlikte, öğrenciler kendileri için hazırlanan “Hediye Kütüphanesi” kataloğundan; süper kahraman figürlerinden tablet tutuculara kadar diledikleri hediyeleri seçti. Creality K2 Plus Combo 3D yazıcılarla üretilen 450 özel hediye öğrencilere armağan edilirken, düzenlenen seminerle çocuklar üretim teknolojilerinin gücünü deneyimledi.

Mart ayında İstanbul Valiliği’nden alınan yardım toplama izniyle kurumsal güvenilirliğini ve şeffaflığını perçinleyen dernek, Kadıköy Rotary Kulübü “Meslekte Üstün Hizmet” ödülüne de layık görüldü.

Kadir Has Üniversitesi ve TOBB Üniversitesi ile yapılan iş birlikleriyle Robotel tasarımı akademik müfredata ve öğrenci projelerine taşındı.

Robot El Derneği, 29 Ağustos’ta Nef Vakfı desteğiyle yeni merkezine taşınarak çalışmalarına hız kazandırdı.

İstanbul, Ankara ve İzmir’de düzenlenen geniş katılımlı gönüllü toplantılarıyla ağını güçlendiren dernek; Tomurcuk Kooperatifi ile zihinsel engellilere yönelik atölyelerden Kemerburgaz ve Avcılar’daki teknoloji festivallerine, 23 Nisan Uçurtma Şenliği’nden Robotel pikniklerine kadar her alanda toplumla kucaklaştı. Ankara gönüllü toplantısı TED Ankara Koleji desteğinde gerçekleştirildi.

Robotel gönüllüleri, yıl boyunca derneğe kaynak ve farkındalık yaratmak için parkurlardaydı. İstanbul ve Eskişehir Yarı Maratonları, Boğaziçi Kıtalararası Yüzme Yarışı, Belgrad Ultra Koşusu, Eker I Run, İzmir Maratonu ve Salomon Cappadocia Ultra Trail gibi zorlu yarışlarda Robotel bayrağı dalgalandı. Sportif etkinliklerin zirvesi ise 2 Kasım’daki İstanbul Maratonu’nda yaşandı; Zorlu Holding desteğiyle oluşturulan 100 kişilik dev koşu takımı, adımlarını çocuklar için attı.

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda İngiltere merkezli Günebakanlar Derneği iş birliği ile 29 çocuğa hediye çeki dağıtıldı.

5 Aralık Dünya Gönüllüler Günü’nde ise, ise yapay zeka destekli tasarım süreçleriyle oluşturulan ve 3D yazıcılarla üretilen heykelciklerin Zorlu Holding ev sahipliğinde gerçekleştirilen etkinlikte satışa sunulmasıyla “İyilik Zinciri” büyütüldü.